Asset Publisher Asset Publisher

„Dąb Rzeczypospolitej” i plan zadań ochronnych dla rezerwatu

Spośród wszystkich pomników przyrody, którymi poszczycić się może Nadleśnictwo Brodnica, najcenniejszym jest dąb szypułkowy nazwany Dębem Rzeczypospolitej lub inaczej Dębem Jagiełły.

Jest to drzewo liczące sobie około 5 wieków żywota, wysokości 35 metrów i obwodzie 650 cm. Pomnik ten zlokalizowany jest na terenie Obrębu Leśnego Ruda w Leśnictwie Borek w oddziale 22 a. Pomimo sędziwego wieku i ogromnej dziupli w części odziomkowej, jego stan zdrowotny należy ocenić jako bardzo dobry. Świadczy o tym pełne ulistnienie konarów oraz postępujące zarastanie dziupli, do której niegdyś można było wejść, a dziś drzewo skutecznie zawarło swoje wnętrze przed nieproszonymi gośćmi. Drzewo to jest perłą zdobiącą urokliwy rezerwat przyrody „Jar Brynicy". Jest to rezerwat leśny o powierzchni ponad 28 ha, utworzony w celu zachowania naturalnego charakteru doliny Rzeki Brynicy. Pomnikowy dąb to prawdziwa perła okolicznych lasów i niemy świadek i uczestnik całych wieków historii regionu. W wiekach średnich, wg legendy w jego cieniu odpoczywał sam Jagiełło w drodze na Grunwald. W wieku dwudziestym był biernym uczestnikiem zbrojnej walki z okupantem hitlerowskim i stalinowskim; u jego stóp pod konarami przysięgę na wierność ojczyźnie składali zarówno partyzanci jak i „żołnierze wyklęci". Po wojnie społeczność Lidzbarka i Górzna obrała sobie to miejsce dla licznych spotkań i zabaw. Obecnie staruszek czuwa nad brodnickimi lasami pełniąc dodatkowo funkcję reprezentacyjną dla okolicznej przyrody i gospodarki leśnej.

Poddany jednak permanentnej ochronie w rezerwacie przyrody praktycznie został zostawiony samemu sobie. Otoczony zewsząd ekspansywnym grabem został nim niemal zupełnie zarośnięty. Z perspektywy turysty jego majestat był w zasadzie niewidoczny. Próbował zamanifestować swoją obecność i potrzebę odsłonięcia poprzez pojawiające się w jego pobliżu pojedyncze naturalne odnowienia. Te jednak w mgnieniu oka zasłaniało odnowienie grabowe, które wobec ludzkiej bezczynności rozwijało się bezkarnie.

Ratunek jednak nadszedł. Pracownicy Nadleśnictwa Brodnica w ramach obowiązującego planu zadań ochronnych dla rezerwatu „Jar Brynicy" przeprowadzili stosowne zabiegi pielęgnacyjne i uwolnili młode pokolenie dębu od niszczycielskiego wpływu panoszącego się graba, odsłaniając przy okazji majestat najokazalszego z naszych drzew. Uwolnione w najbliższym jego otoczeniu od chwastów okazy potomstwa zapewnią przetrwanie niezwykłych genów tego egzemplarza dla przyszłych pokoleń. Wszak to wizytówka naszych lasów.

Inny, niewiele mniej atrakcyjny element wspomnianego „Jaru Brynicy" to ponad dwustuletnie sosny, które nadają rezerwatowi niemal „jurajski" charakter. Takie okazy rosną tylko tam. Aby je zachować dla potomnych, leśnicy z Nadleśnictwa Brodnica podjęli trud zbioru nasion z tych sędziwych drzew by zachować ich unikalne kombinacje genów w Leśnym Banku Genów i posadzić nowe pokolenie lasu z nich wyhodowane. W ten sposób gdzieś w innym miejscu wyrośnie drzewostan będący potomkiem „Jaru Brynicy".

Za jakieś 200 lat ktoś znowu będzie się nim zachwycał. Na tym polega gospodarka leśna.